Vanaf 1 januari 2025 gaat de Wet DBA weer strenger worden gehandhaafd. Dit betekent dat belastinginspecteurs boetes en naheffingen kunnen opleggen als er sprake is van schijnzelfstandigheid. Online bank Knab heeft onderzoek gedaan naar zzp’ers en schijnzelfstandigheid. Hieruit blijkt dat 36% zich zorgen maakt over de strengere handhaving van de wet.
Wat is schijnzelfstandigheid nu precies? Hoe wordt schijnzelfstandigheid gecontroleerd en wat zijn de gevolgen als hier sprake van is? Je leest alles wat je moet weten in dit artikel.
Overheid wil schijnzelfstandigheid zzp voorkomen
Kort gezegd betekent schijnzelfstandigheid dat iemand zich als zelfstandige presenteert, maar er eigenlijk een dienstverband geldend is volgens het arbeidsrecht. Dit is het geval als je bijvoorbeeld inkomstenafhankelijk bent van een bepaalde organisatie. Ook als je weinig zelf in te brengen hebt omtrent tarieven en werktijden kan het in de praktijk worden beschouwd als dienstverband. Om onduidelijkheden te voorkomen tussen zzp’ers en de opdrachtgever is de wet DBA ingevoerd.
Meer over Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties
In 2016 is de wet DBA – ook wel Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties – ingegaan, met als doel meer duidelijkheid te creëren in de arbeidsrelatie tussen een zelfstandige en de opdrachtgever. Ondanks dat de wet zou moeten bijdragen aan het scheppen van duidelijkheid, blijkt dit in de praktijk nog tegen te vallen. Daarom gaat op 1 januari 2025 de Belastingdienst weer handhaven op deze regels. Als er kwaadwillend sprake is van schijnveiligheid zzp, dan volgen er boetes en naheffingen.
Criteria schijnzelfstandigheid vaststellen
De Belastingdienst speelt een grote rol in het bepalen of er sprake is van schijnzelfstandigheid of niet. Hieronder wordt de criteria toegelicht:
- Hoe is de gezagshouding? Hierbij wordt er vooral gekeken naar de mate van instructie en aansturing om taken uit te voeren. De mate van zelfstandigheid is van groot belang om schijnzelfstandigheid vast te stellen.
- Is er sprake van persoonlijke arbeid? De Belastingdienst bepaalt of de zelfstandige verplicht is om zelf de werkzaamheden uit te voeren of dat het mogelijk is om het over te dragen aan anderen.
- Wat is de vergoeding? Is het bedrag wat de zzp’er gelijk aan wat een werknemer in dienstverband ontvangt? Dan kan dat worden beschouwd als vast salaris.
Niet alleen de Belastingdienst heeft criteria opgesteld om verkapt dienstverband vast te stellen. In het Deliveroo-arrest, wat plaatsvond op 24 maart 2023, heeft de Hoge Raad nog enkele aanvullingen gegeven:
- Organisatorische aansturing: Er wordt bij organisatorische inbedding vooral gekeken naar het feit of dezelfde regels en aansturing gelden voor de zzp’er als voor de werknemers. Is dit antwoord ja, dan wijst het op een dienstverband volgens het arbeidsrecht.
- Mate van ondernemerschap tonen: Een zelfstandige gedraagt zich over het algemeen als een echte ondernemer. Zo wordt er gewerkt aan de reputatie en acquisitie en is hij of zij werkzaam voor meerdere organisaties. Ook als de zzp’er fiscaal als ondernemer wil worden behandeld wordt er ondernemerschap getoond. Deze eigenschappen pleiten tegen schijnzelfstandigheid.
- Rechtsvermoeden werknemerschap: Per 1 januari 2026 zal naar alle waarschijnlijkheid nog een extra wet komen om de arbeidsrelaties te beoordelen. In dit wetsvoorstel staat onder andere dat als je als zzp’er minder verdiend dan 33 euro per uur, er een vermoeden bestaat van werknemerschap. Is dit jouw situatie? Dan moet je opdrachtgever kunnen aantonen dat er geen sprake is van schijnzelfstandigheid.
Zo zal er worden gecontroleerd
Vanaf de eerste dag van 2025 zal er dus weer actief worden gekeken naar de juiste kwalificaties van arbeidsrelaties. Er is geen sprake van controle met terugwerkende kracht, mits er geen sprake is van kwaadwillendheid. Het gaat alleen om zzp’ers die vanaf 2025 niet op de juiste manier zijn gekwalificeerd.Niet alleen zzp’ers worden door de Belastingdienst worden gecontroleerd middels het checken van onder andere de uitgaven. Ook zullen er onderzoeken worden gestart naar grote bedrijven. Zo kan er worden bepaald of er mensen zijn die actief kunnen zijn als zzp’er binnen deze organisatie. De verwachting is dat strengere controles zullen leiden tot een afname van schijnzelfstandigheid.
Gevolgen schijnzelfstandigheid als er sprake is van loondienst
Komt de Belastingdienst erachter dat je werkzaam bent als schijnzelfstandige? Dan heeft dit financiële gevolgen voor zowel je opdrachtgever als voor jou.
Extra werk voor opdrachtgever
Voor de opdrachtgever zitten er fiscale gevolgen aan schijnzelfstandigheid. Zo moet de loonbelasting / premie volksverzekering worden ingehouden en betaald. Ook de premiewerknemersverzekeringen en inkomstenafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet is verplicht om af te dragen.
Gevolgen schijnzelfstandige zzp
- Correctieverplichting en naheffingsaanslagen
Tot 1 januari 2025 worden er aanwijzingen gegeven. Uitzondering op deze regel is er als er sprake is van kwaadwillendheid. De Belastingdienst moet dan bewijzen dat er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking, evidente schijnzelfstandigheid en opzettelijke schijnzelfstandigheid. Indien dit niet kan worden bewezen dan hebben de aanwijzingen de volgende gevolgen*:
*Je bent verplicht om bovenstaande binnen 3 maanden te verwerken. Na dit termijn kan wordt er een correctieverplichting opgelegd vanaf het moment dat je de aanwijzing hebt ontvangen.
- Fiscale voordelen komen te vervallen
Als je zelfstandige bent, mag je gebruik maken van diverse fiscale voordelen. Hieronder vallen onder andere de zelfstandigenaftrek en indien je startende ondernemer bent, de startersaftrek.
Zelfstandigenaftrek uitgelicht
Dit is één van de meest populaire aftrekpost voor ondernemers. Je mag als ondernemer gebruik maken hiervan als je nog niet de AOW-leeftijd hebt bereikt en je voldoet aan het urencriterium van minimaal 1.225 uur. De zelfstandigenaftrek mag van de winst worden afgehaald bij de aangifte inkomstenbelasting. Dit hoef je niet handmatig te doen. De Belastingdienst rekent dit namelijk voor je uit. In 2024 bedraagt het bedrag 3.750 euro.
Startersaftrek
In 2024 bedraagt de startersaftrek 2.123 euro. Hier mag je gebruik van maken tijdens de eerste vijf jaar van je onderneming. Het maximum aantal keren dat je deze aftrek mag inzitten bedraagt drie keer. Ook als je deels arbeidsongeschikt bent geraakt mag je gebruik maken van dit fiscale voordeel. In deze situatie is het urencriterium naar 800 uur bijgesteld.
Wil je weten welke aftrekposten er zijn voor zzp’ers? In dit artikel staan alle fiscale voordelen uitgewerkt.
Veelgestelde vragen (FAQ) – Betekenis schijnzelfstandigheid
Per 1 januari 2025 zal er strenger worden gecontroleerd of er sprake is van schijnzelfstandigheid ja of nee. Wil je meer weten over werken als zzp’er zonder dat er schijnzelfstandigheid plaatsvindt? Scroll nog even verder naar beneden om de antwoorden te lezen op de meestgestelde vragen over het begrip schijnzelfstandigheid.
Bronnen:
Schijnzelfstandigheid en wet DBA
Schijnzelfstandigheid: wanneer loop jij risico?
