“Pensioen opbouwen, ik? Ik ben al blij als ik nú rond kan komen!” Een collega zzp’er gaf met deze uitspraak aan wat natuurlijk voor meer zzp’ers geldt. Eigenlijk zijn dit geen zelfstandigen zonder personeel, maar zelfstandigen zonder pensioen. Treurig, natuurlijk. Maar als je wél de mogelijkheid hebt om geld opzij te zetten voor later; dan is dat toch wel verstandig. Wist je dat je met belastingvoordeel een deel van je winst opzij mag zetten om een aanvullend pensioen (naast de AOW) op te bouwen? Dat kan via de Fiscale Oudedagsreserve (FOR). Hieronder meer over de FOR en wat je als zzp’er nog meer over pensioen moet weten.

Iedereen die in Nederland woont, heeft vanaf de AOW-leeftijd recht op AOW (Algemene Ouderdomswet). De AOW is het basispensioen van de rijksoverheid. Vaak is een AOW-uitkering alleen niet voldoende om van te leven. Werknemers in loondienst bouwen meestal een aanvullend pensioen op via de werkgever. Zzp’ers zijn hier zelf verantwoordelijk voor. Uit onderzoek blijkt dat slechts de helft het pensioen goed geregeld heeft, terwijl het toch erg belangrijk is om er zelf iets aan te doen.

AOW alleen is vaak niet voldoende

Als je als zelfstandige niets voor je pensioen regelt, dan loop je kans dat je aanspraak moet maken op de bijstand zodra je de AOW-leeftijd bereikt. De Nederlandse regering maakt zich hier dan ook grote zorgen over. Want stel dat al die zzp’ers later een bijstandsuitkering nodig hebben naast hun AOW? Dat kan nog wel eens een behoorlijke aanslag op de staatskas worden. Vandaar dat er de laatste jaren veel geluiden opgaan die vragen om een verplichte pensioenvoorziening voor zzp’ers.

Hoeveel pensioen heb je nodig als zzp’er?

Jouw persoonlijke situatie is van invloed om te bepalen hoeveel pensioen je later nodig hebt. Factoren die bepalen hoeveel jij nodig hebt:

• wel of geen partner met eigen inkomen
• stijgende of dalende woonlasten
• wel of geen spaargeld

Volgens de overheid heb je een toereikend pensioen als je minimaal 70 procent van je bruto inkomen overhoudt als pensioen. Onder pensioen vallen dan AOW, je verplicht opgebouwde pensioen, pensioen dat je zelf hebt gespaard, en je privévermogen.

Heb je straks een toereikend pensioen?

Op Mijnpensioenoverzicht.nl kun je direct zien hoeveel AOW je hebt opgebouwd, wanneer je AOW-leeftijd begint (door verhogen pensioenleeftijd is dat voor iedereen anders), en hoeveel je hebt opgebouwd bij vroegere werkgevers of pensioenfondsen.

Gemiddeld verdient een zzp’er € 34.000 bruto per jaar. Na je pensioen heb je dan zo’n € 23.800 per jaar nodig. Dat komt neer op € 1.983 per maand. Kijk eens naar je eigen gemiddelde bruto inkomen en vergelijk dat met de AOW- en pensioencijfers op Mijnpensioenoverzicht.nl.

Eerder stoppen met werken

Als je eerder wilt stoppen met werken, dan heb je meer geld nodig. Door eerder te stoppen met werken wordt je pensioen namelijk lager. Het is dan slim om ook te berekenen of je AOW en pensioen samen voldoende zijn om vanaf AOW-leeftijd van te leven. Je kunt dit bekijken en berekenen op Mijnpensioenoverzicht.nl.

Uit onderzoek van Dutch Network Group blijkt dat jongere ondernemers gemiddeld eerder van plan zijn te stoppen met ondernemen dan oudere ondernemers. De gemiddelde leeftijd van mensen die voor hun 50e wil stoppen is 36 jaar.

Ondernemers denken gemiddeld € 2.869 tot € 2.979 per maand nodig te hebben voor hun pensioen. Van de ondernemers denkt 62 procent hiervoor op dit moment te weinig geld opzij te hebben gezet.

Bouw je als zelfstandige niet voldoende pensioen op?

Van de 8,5 miljoen werkenden in Nederland bouwen de meesten een verplicht aanvullend pensioen op: ze zijn verplicht aangesloten bij het pensioenfonds van hun bedrijfstak. Dit geldt óók voor tienduizenden zelfstandigen; denk aan zelfstandige schilders en medisch specialisten. Blijven over: ongeveer 800.000 zelfstandigen die zelf hun pensioen moeten regelen. Behoor jij tot deze groep? Dan zijn er voor jou een aantal mogelijkheden:

1. Zelf sparen
2. Zelf beleggen
3. Lijfrente of banksparen
4. Fiscale Oudedagsreserve (FOR)
5. Overige manieren

1. Zelf sparen
   Je spaart elke maand een bedrag of zet het als deposito weg. Maar met de huidige rentestand is het te slecht gesteld om hier veel winst uit te halen. Je moet namelijk vermogensbelasting betalen op het moment dat je meer dan € 30.000 hebt gespaard.
2. Zelf beleggen
   Beleggen is ook een mogelijkheid. Je kunt zelf bepalen welke beleggingen je koopt of in welke fondsen je belegt. Het voordeel is dat je direct bij je geld kunt en dat jouw inleg meer waard kan worden. Het duurt vaak langere tijd voordat je geld meer waard wordt en je inleg kan ook veel minder waard worden. En je moet je er toch in verdiepen want het is handig om wat kennis op te doen om te bepalen waar jij je geld in gaat beleggen.
3. Lijfrente of banksparen
   Banksparen en lijfrente zijn twee verschillende manieren waarmee je een aanvullend pensioen opbouwt. Maar je gebruikt het wel voor hetzelfde doel: je spaart gedurende een bepaalde periode een bedrag op een geblokkeerde rekening. Later keert de bank of verzekeraar het gespaarde bedrag in termijnen uit als aanvulling op je AOW. Er zijn verschillende aanbieders, een van de bekendere is Binck Bank met Binck Pensioenbeleggen
4. Fiscale Oudedagsreserve
   Als ondernemer voor de inkomstenbelasting mag je elke jaar een deel van de winst reserveren voor je oudedagsvoorziening. Dat gereserveerde deel heet de oudedagsreserve. Over 2018 mag jouw oudedagsreserve met 9,44 % van de winst toenemen, met een maximum van € 8.775. Om de oudedagsreserve toe te mogen passen, moet je ondernemer zijn voor de inkomstenbelasting en moet je voldoen aan het urencriterium.
5. Overige manieren
   Als je gaat starten als zzp’er, dan kun je ook nagaan of het mogelijk is om je huidige pensioenregeling (via de werkgever) vrijwillig door te laten lopen.

Een verdere toelichting op deze opties en de verschillen lees je hieronder.

Belastingvoordeel op lijfrente of banksparen

De ingelegde bedragen voor een lijfrente of banksparen zijn fiscaal aftrekbaar in box 1 van het belastingstelsel. De Belastingdienst rekent het saldo niet tot het eigen vermogen, waardoor je geen vermogensrendementsheffing over dit bedrag betaalt.

De verschillen tussen lijfrente en banksparen

• Een lijfrente sparen doe je via een verzekeraar en banksparen via een bank.
• Het rendement uit banksparen komt voort uit rentevergoeding door de bank, terwijl het rendement uit lijfrente voortkomt uit de winst die de verzekeraar maakt (winstdeling).
• Bij lijfrente keert de verzekeraar uit totdat je overlijdt, ongeacht hoe oud je wordt. Bij banksparen spreek je van tevoren met de bank af in hoeveel jaar de bank het opgebouwde vermogen uitkeert. Leef je langer dan die periode, dan is het vermogen op en ontvang je geen uitkeringen meer.
• Bij overlijden in de uitkeerfase ontvangen de nabestaanden bij een lijfrenteverzekering niets, tenzij je een overlijdensrisicoverzekering hebt afgesloten. Bij banksparen hebben je nabestaanden in geval van overlijden recht op het bedrag dat de bank tot dan toe nog niet heeft uitgekeerd.
• Als de verzekeraar failliet gaat en je hebt een lijfrenteverzekering, dan heb je geen garantie dat het opgebouwde tegoed van je lijfrenteverzekering wordt uitgekeerd. (In praktijk zal de lijfrenteverzekering meestal bij een andere verzekeraar doorlopen, dus dan is er niets aan de hand.) Jouw spaartegoeden bij een bank zijn, dankzij het depositogarantiestelsel, bij een faillissement tot een bedrag van 100.000 euro gegarandeerd.

Fiscale oudedagsreserve (FOR)

De fiscale oudedagsreserve zorgt voor uitstel van belastingheffing over dat deel van de winst. Op de korte termijn levert het dus belastingvoordeel op. Zodra je je stopt met je onderneming, moet je over de opgebouwde oudedagsreserve belasting betalen! Dat kan nog behoorlijk tegenvallen als het geld op is…

Het is daarom verstandig om je oudedagsreserve ook daadwerkelijk opzij te zetten. Zet je oudedagsreserve bijvoorbeeld op een bankspaarrekening of stort het in een lijfrentepolis. Over de oudedagsreserve die je via banksparen of een lijfrenteverzekering opzij hebt gezet, hoef je pas belasting te betalen als het bedrag wordt uitgekeerd (en dus weer bij je inkomen wordt opgeteld). Vaak is dat pas na de AOW-leeftijd en dan val je in een lager belastingtarief.Overige manieren

Als je zzp’er wordt kun je nagaan of het mogelijk is om je huidige pensioenregeling (via de werkgever) vrijwillig door te laten lopen.

Gebruik je jaarruimte en reserveringsruimte over eerdere jaren

De jaarruimte is het bedrag dat je van de Belastingdienst mag aftrekken van je inkomen voor extra pensioenopbouw. De reserveringsruimte is de optelsom van de niet benutte jaarruimte in de afgelopen 7 jaar. Het totaalbedrag van de niet benutte jaarruimten in de afgelopen 7 jaar mag je aftrekken van je inkomen als je dit bedrag daadwerkelijk gebruikt voor banksparen of een lijfrenteverzekering. Gebruik de tools van de Belastingdienst om je jaarruimte en reserveringruimte om te berekenen hoeveel lijfrentepremie je mag aftrekken in je aangifte inkomstenbelasting.