Een winst- en verliesrekening stel je periodiek op. Bijvoorbeeld maandelijks, per kwartaal, na een half jaar of aan het einde van een geheel boekjaar. Soms is er een reden om ad hoc een winst- en verliesrekening op te stellen. Bijvoorbeeld om een investeringsaanvraag te onderbouwen of voor de bank die inzicht wil in de financiële positie van jouw bedrijf. Je mag de winst- en verliesrekening zelf opstellen maar vaak wordt het gedaan door de controller of uitbesteed aan een externe boekhouder of een accountant. De vraag is wat staat er op een winst- en verliesrekening? Een voorbeeld volgt later en is eigenlijk niet meer dan deze berekening:

totale omzet -/- totale kosten = winst

Zijn de kosten hoger dan de omzet dan spreek je van een verlies.

Wat staat er op een winst- en verliesrekening?

Zoals de berekening laat zien is er sprake van omzet en van kosten. De omzet van jouw bedrijf wordt gevormd door de klanten die betalen voor de goederen en/of diensten die jij aanbiedt. Dit worden de debiteuren genoemd. De leveranciers van goederen en diensten heten crediteuren. Denk dan aan de kosten van de geleverde grondstoffen maar ook aan de kosten van de koffie in de kantine. Zij vormen tezamen de totale kosten. De balans is een momentopname van alle bezittingen en schulden en verschilt dus duidelijk van de winst- en verliesrekening.

Het verschil tussen brutowinst en nettowinst

brutowinst = totale omzet -/- directe kosten

Wat je nu ziet is dat de berekening van de brutowinst net even anders gaat. Nu worden niet alle kosten in de berekening opgenomen maar alleen de directe kosten, oftewel de inkoopwaarde van de omzet. Dit zijn de kosten die rechtstreeks verband houden met de omzet.

Het verschil tussen directe en indirecte kosten

nettowinst = brutowinst -/- alle indirecte kosten

We hebben nog niet alle kosten meegenomen in de berekening van de winst. Namelijk alleen maar de directe kosten. Als we het zo laten geeft de vastgestelde winst een verkeerd beeld. Ook de indirecte kosten moeten we er nog vanaf trekken.

Wat er staat op een winst- en verliesrekening weet je nu. Maar je weet nu ook als het goed is het verschil tussen winst- en verliesrekening en balans. Misschien vraag jij jezelf alleen nog af waarom de nettowinst zo omslachtig wordt vastgesteld. Waarom niet gewoon alle kosten in één keer van de omzet aftrekken? Eén belangrijke reden voor deze twee opeenvolgende stappen is het inzicht dat je krijgt in de kostprijs. De omzet minus alle directe kosten geeft een goed beeld van de kostprijs van jouw product of dienst. Je zult begrijpen dat dit waardevolle informatie is. Ben je echter een kleine ondernemer die net begint dan mag je ook gewoon in één keer alle kosten van de omzet aftrekken. Niemand zal je daarop aanspreken. De wetgeving verwacht van jou dat je inzicht geeft in het reilen en zeilen van jouw onderneming navenant de grote van die onderneming. Oftewel, een kleine onderneming een eenvoudige boekhouding en een grote onderneming een complexe boekhouding.

Een voorbeeld van een winst- en verliesrekening

Nu we exact weten hoe een winst- en verliesrekening eruit moet zien volgt nu een voorbeeld. Het gaat hier om bedrijf X en de bedragen moeten met 1.000 euro worden vermenigvuldigd.

Wat is een geconsolideerde winst en verliesrekening?

Je weet nu al veel over het verschil winst- en verliesrekening en balans en je hebt een voorbeeld winst- en verliesrekening gezien. Maar we gaan nog een stapje verder. Je bedrijf groeit inmiddels naar meerdere vestigingen. Je krijgt nu ook nog te maken met consolideren. Alle afzonderlijke winst- en verliesrekeningen moeten nog worden samengevat in één geconsolideerde winst- en verliesrekening. Je telt hiervoor alle gelijknamige posten bij elkaar op. Op deze manier krijg je een geconsolideerde winst- en verliesrekening.